Boekpraat.nl
Henk Hagenberg - mijn beste boeken, samengevat
 

Dimitri Verhulst

De helaasheid der dingen
2006 Uitgeverij Contact
207 pagina’s ( samengevat juli 2009)

 Dimitri Verhulst (Aalst, 1972) door Nathalie de Clerq

De helaasheid der dingen – de neerslachtige maar briljante titel doet direct denken aan ‘Het verdriet van België’, Louis Paul Boon, James Ensor of Constant Permeke mede door de op de omslag met afgebeelde Sanseveria. En die indruk klopt

De verteller met de koosnaam Dimmetrieke Verhulst herinnert zich zijn jeugd in het dorp Reetveerdegen, ‘een onooglijke negorij van duivensport en motregen’ waar ‘alles van schoonheid wegging of kapot moest’. Hij leefde daar met zijn vader Pierre in de krottige woonst van grootmoeder Maria samen met de nonkels Herman, Zwaren en de nog jonge Potrel. Het was een huishouden erger dan van de Flodders. Alleen vader Pie had een baantje als postbode, zijn broers waren beroepswerkelozen. Hun leven draaide om café bezoek, mateloos bier zuipen, achter de wijven aanzitten, vechten en af en toe zwartwerken om schulden en boetes af te kunnen betalen. Hun manieren waren navenant: schijten met de deur wagenwijd open, vloeken, boeren, braken, winden laten, lachen met nicotine bruine tanden, schunnige liederen zingen, overal teennagels, vuile sokken en onderbroeken met strontstrepen. Gegeten werd er hangend voor de tv bij eindeloze dartwedstrijden: goedkoop gehakt met ui weggespoeld met een pint of een bodempje koude koffie van gisteren. Bij het ontbijt zat nog wel eens een sletje aan.

Moeder met plaskaart
Dimitri’s gescheiden moeder was een verhaal apart. Ze had een snor en was gierig. Toen hij nog bij haar woonde verweet ze hem voortdurend dat ze door de bevalling incontinent geraakt was. Voor dat ongerief had ze een op naam gestelde plaskaart verkregen waarmee ze, vaak met luide stem, voorrang claimde bij elke wc. en korting in het openbaar vervoer. Voor Dimitri waren dat evenzo vele publieke vernederingen en hij haatte haar. Toen hij de kans schoon zag, was hij gevlucht naar zijn vader in Reetveerdegen.

Grootmoeder Mieke
Op gegeven dag belde een schoon mokkel aan bij de Verhulsten. Ze vroeg naar Pierre. Terwijl Potrel vergeefs probeerde Pie wakker te krijgen die stijf van de drank boven z’n roes lag uit te slapen, zakten de nonkels onderuit om onder haar rok te kijken en haar te verleiden met flauwe praatjes. Na veel aandringen wilde Pierre dan wel weten of ze van gisterenavond uit het café was en hoe ze heette. Dus Potrel vraagt: 
‘Hoe noemt gij?’
‘Nele Fockedey!’
Waarop Potrel in het trapportaal naar boven schreeuwt:’Ze heet Nele Fuckaday!
Dat soort humor dus; het leunt aan tegen Mieke Maaike van Louis Paul Boon. Nele blijkt ten slotte van de Dienst Bijzondere Jeugdzorg te zijn. De Dienst was ingeseind door de bezorgde Grootmoeder Mieke die wel zag dat er van haar kleinzoon zo niets terecht zou komen. Zo kwam het toch goed en werd Dimitri een oppassende auteur.

Vlaams en sappig
De helaasheid is opgebouwd uit 12 sketches van wisselende stemming. Soms hilarisch, soms verontrustend, een enkele keer gevoelig. Verhulst heeft een trefzekere pen met rake uitdrukkingen bijv. ‘verkleuterend gefleem’ tegen ouden van dagen, ‘lekkende mensen’ voor incontinenten en ‘de helaasheid der dingen’ voor de treurnis van oude van dagen tehuizen. Sfeerbepalend is zijn aardse Vlaams; het is leuk om te lezen over schabouwelijk (jammerlijk), root (rij), geplogenheden (gewoonten), bak bier (krat), kadee (ventje), piezeloeter (leuter), aan dezelfde zeel trekken (dik touw) en wreed content zijn. 

Het boek is wel onevenwichtig. Het doet aan als een jeugd werk. Soms is de taal gewild rauw en plat, dan weer gymnasiaal. De liederlijkheid van de Verhulsten is zo sterk aangezet dat het niet meer serieus te nemen is. Grappen zijn soms puberaal of smakeloos. Maar er is ook veel te lachen onder andere om het onvergetelijke Pruimenlied:
  Het wonder is geschied, mijn pruim is nat en 't regent niet;  
  h
et begon toen ik uw fluit in mijn orkestbak liet.

De nonkels in de verfilming van De helaasheid door Felix van Groeningen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ook heel leuk: Mieke Maaike's obscene jeugd van Louis Paul Boon